Tại các xã Tà Rụt, A Bung, A Ngo, Tà Long, A Vao của huyện Đakrông, cây chuối lùn bản địa được người đồng bào dân tộc Pa Cô trồng từ lâu đời. Xã Tà Rụt từng được xem là “thủ phủ” của cây chuối lùn bản địa nơi đây. Giống chuối lùn ở đây quả to, tròn, chặt quả, ruột vàng khi chín rất thơm, dẻo có vị đặc trưng riêng. Chuối lùn không chỉ đáp ứng nhu cầu của thị trường hoa quả của người tiêu dùng mà quả chuối lùn còn được sử dụng trong công nghệ sản xuất bánh kẹo, mứt tết, đem lại giá trị dinh dưỡng cao nên được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng. Song vì lý do lối canh tác lạc hậu, diện tích cây trồng ngày càng thu hẹp, canh tác manh mún nên giống chuối lùn bản địa này gần như bị suy thoái về giống; năng suất và thu nhập không cao nên nhiều người dân bỏ mặc không còn trồng giống này nữa.
Trước thực trạng đó, năm 2019 hưởng ứng cuộc thi “Đề xuất ý tưởng khởi nghiệp” do Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh tổ chức, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Tà Rụt đã xây dựng ý tưởng khởi nghiệp khôi phục giống chuối lùn bản địa Tà Rụt. Ý tưởng đã được lựa chọn để tham gia cuộc thi “Phụ nữ và tương lai của nền kinh tế xanh” do Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Bộ Khoa học công nghệ tổ chức và được đánh giá cao, phê duyệt kế hoạch xây dựng mô hình “Tổ hợp tác trồng chuối lùn” tại xã Tà Rụt, huyện Đakrông.
Sau 3 năm triển khai thực hiện ý tưởng khôi phục giống chuối lùn bản địa, từ sống lượng chuối giống được hỗ trợ là 1.800 cây đến nay toàn xã đã có hơn 7.500 cây. Trong quá trình trồng và thu hoạch chuối, các hộ đều tuân thủ theo hướng dẫn của cán bộ nông nghiệp huyện, áp dụng kiến thức đã được tập huấn, tuyệt đối không sử dụng thuốc trừ sâu nên sản phẩm thu được đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, thực hiện tốt công tác chăm sóc vườn chuối. Từ khi trồng đến nay đã thu hoạch 5.400 buồng với giá bán trung bình 100.000 đồng/buồng, cho tổng thu nhập khoảng 500 triệu đồng. Hiện có 1.989 cây đang có hoa, trái non đang phát triển tốt, dự kiến cho thu hoạch sản phẩm vào cuối năm nay. Để đảm bảo nguồn tiêu thụ chuối, Tổ hợp tác đã không ngừng liên hệ, kết nối thị trường cho các sản phẩm như: hỗ trợ mở các gian hàng giới thiệu sản phẩm nông sản của địa phương; kết nối với các siêu thị, cửa hàng nông sản sạch trên địa bàn tỉnh và các tỉnh bạn để giới thiệu các đặc sản, sản phẩm chất lượng của tỉnh nhà. Đến nay, sản phẩm chuối lùn bản địa của mô hình Tổ hợp tác trồng chuối lùn tại xã Tà Rụt cũng đã được kết nối, giới thiệu, đưa vào bày bán ở siêu thị Co.op Mart thành phố Đông Hà.
Sản phẩm chuối lùn Tà Rụt được bày bán ở siêu thị Co.op Mart Đông Hà -Ảnh: Huyền Trang
Giống chuối lùn bản địa rất phù hợp với điều kiện đất đai và khí hậu của các địa phương ở miền Tây tỉnh ta. Cây trồng khoảng từ 12 – 14 tháng, chăm sóc tốt thì cho thu hoạch và duy trì ổn định từ 3 – 4 năm. Với chi phí đầu tư khoảng 60 – 80 triệu đồng/ha, trừ chi phí, lợi nhuận mang lại từ 80 – 85 triệu đồng/ha/năm. Việc thực hiện ý tưởng khôi phục giống chuối lùn bản địa ở huyện Đakrông không chỉ góp phần lưu giữ nguồn gen quý và mở ra hướng đi mới trong sản xuất các sản phẩm đặc trưng này mà còn góp phần tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân địa phương. Mô hình trồng giống chuối lùn bản địa đang được các xã trên địa bàn huyện nhân rộng, đồng thời ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm hướng đến phát triển cho nền nông nghiệp của toàn huyện, tạo vùng có liên kết và tiêu thụ sản phẩm nhằm đưa sản phẩm chuối lùn bản địa trở thành sản phẩm OCOP của huyện.
MÂY MÂY