Xuất phát từ kinh nghiệm bản thân, sau một thời gian nghiên cứu, anh Đào Văn Huy ở tại thôn Đại An Khê, xã Hải Thượng, huyện Hải Lăng đã chế tạo thành công máy xay đa năng dùng để ép nước lá rau ngót phục vụ cho việc làm bánh tét mặt trăng.
Bánh tét mặt trăng ở làng Đại An Khê từ lâu đã nổi tiếng về độ ngon. Điểm đặc biệt của bánh là khi hoàn thành bánh có màu xanh với hình dạng như mặt trăng bị khuyết. Để tạo ra chiếc bánh tét mặt trăng, ngoài chất liệu là những hạt nếp dẻo thơm, bóng mẩy, phần nhân bằng thịt mỡ và đậu xanh thì yếu tố quan trọng là gạo nếp phải được ngâm, trộn ngay với nước được giã từ lá rau ngót để vừa tạo màu xanh, vừa tạo nên hương vị thơm ngon đặc trưng. Tuy nhiên, để có nước lá rau ngót, các hộ làm bánh tét ở làng Đại An Khê khá vất vả. Chủ yếu dùng phương pháp truyền thống như giã cối bằng tay, rồi sau này là dùng máy xay sinh tố để xay, sau đó lọc, vắt lấy nước. Năng suất thấp, mất nhiều thời gian, chi phí cao.
Máy xay ép đa năng của anh đào Văn Huy, thôn Đại An Khê, xã Hải Thượng, huyện Hải Lăng.
Từ nhu cầu thiết yếu của các hộ làm bánh tét mặt trăng tại làng Đại An Khê, cũng như gia đình, anh Huy (ở làng Đại An Khê) đã nảy ra ý tưởng và nghiên cứu chế tạo thành công máy xay ép đa năng giúp rút ngắn thời gian, công lao động, giảm chi phí. Hệ thống máy gồm 2 bộ phận chính là “máy xay” gồm 1 dao cắt và “ép nước” bằng trục xoắn. Ngoài ra còn có mô tơ điện và bộ phận truyền động. Tất cả được đặt trên khung sắt chắc chắn. Lá rau ngót tươi xanh sau khi rửa sạch được cho vào trục đứng có dao cắt bên trong và được xay mịn, rồi chuyển qua trục xoắn ép lấy nước. Thành phẩm được đưa ra ngoài theo 2 cửa riêng biệt, một cửa là nước lá rau ngót, cửa còn lại là bã lá rau ngót sau khi ép. Theo anh Huy, việc sử dụng máy xay ép đa năng đã giúp tăng năng suất lao động gấp 10 - 15 lần so với cách làm thủ công trước đây, chi phí của các hộ làm bánh tét cũng giảm đáng kể. “Với 1 tạ lá ngót nếu làm thủ công thì phải mất 5 công lao động trong một ngày mới xay và ép nước xong, chi phí mất khoảng 1 triệu đồng. Trong khi với máy xay ép đa năng thì chỉ mất thời gian khoảng 1 giờ với chi phí 150.000 đồng”.
Không chỉ đáp ứng nhu cầu xay lá ngót của các hộ làm bánh tét mặt trăng của làng Đại An Khê và các hộ khác trên địa bàn huyện. Máy xay ép đa năng của anh Huy còn phục vụ nhu cầu xay các loại thực phẩm khác của người dân. Theo anh Huy, hiện tại làng Đại An Khê đã thành lập Tổ hợp tác bánh tét mặt trăng Đại An Khê với hơn 20 hộ tham gia. Bình quân một hộ mỗi ngày đưa ra thị trường hàng ngàn chiếc bánh dày, bánh tét và bánh chưng các loại. Riêng dịp tết Nguyên đán, số lượng các đơn hàng đặt bánh của các hộ trong tổ hợp tác rất cao với khoảng 100.000 bánh các loại. Do vậy, việc chế tạo thành công máy xay ép đa năng của anh đã góp phần phục vụ nhu cầu của các hộ dân trong tổ hợp tác. Giúp tiết kiệm thời gian, nhân lực, tăng hiệu quả kinh tế và đảm bảo an toàn thực phẩm.
Ngoài sáng chế máy xay ép đa năng, anh Huy còn là thợ sữa chữa các loại máy móc nông nghiệp tại địa phương, từ các máy nông nghiệp như máy cắt, máy gặt đã hư hỏng, anh đã sáng tạo ra các loại máy tái sử dụng được như máy lên luống đất phục vụ trồng màu, sắn, khoai tại địa phương, giúp cho bà con tiết kiệm nhiều công lao động trong sản xuất. Xưởng cơ khí của anh đã đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho 03 lao động thường xuyên. Thu nhập bình quân mỗi năm của anh từ 120-150/triệu đồng/năm.
Sáng tạo kỹ thuật máy xay đa năng của anh Huy đã góp một phần giúp xã Hải Thượng có sản phẩm Bánh tét mặt trăng tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm của tỉnh, sản phẩm đạt hạng 3 sao năm 2021. Sáng kiến này của anh Huy đã đạt giải Khuyến khích tại Hội thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh Quảng Trị lần thứ IX (năm 2020 - 2021).
Bài, ảnh: LỆ THỦY