QTO - Với đặc thù địa bàn rộng, địa hình phức tạp, để nâng cao hiệu quả bảo vệ rừng, thời gian qua, ngành nông nghiệp đã đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác quản lý, bảo vệ rừng và phòng cháy, chữa cháy rừng. Những thiết bị, phần mềm công nghệ đã giúp lực lượng quản lý, bảo vệ rừng phát hiện, cảnh báo sớm các thay đổi bất thường, cập nhật chính xác những biến động về rừng và đất lâm nghiệp, kịp thời ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về lâm nghiệp.
Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên (KBTTN) Đakrông được giao nhiệm vụ quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trên diện tích 42.000 ha. Địa bàn rộng, lực lượng mỏng, chỉ có 28 biên chế bao gồm của cả 2 đơn vị là Ban quản lý và Hạt kiểm lâm khu bảo tồn.
Do vậy, để hỗ trợ cho công tác quản lý, kiểm tra, giám sát tài nguyên rừng, Ban quản lý - Hạt kiểm lâm KBTTN Đakrông đã đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ như sử dụng công nghệ ảnh viễn thám, các phần mềm Vtools, SMART, thiết bị bay không người lái (flycam).
Phó Giám đốc Ban Quản lý KBTTN Đakrông Hồ Viết Thắng cho biết, với công nghệ viễn thám sử dụng ảnh vệ tinh Sentinel, Planet, sau khi phát hiện điểm biến động, cán bộ quản lý sẽ chuyển số liệu gồm: ảnh, tọa độ địa lý, số lô, khoảnh, tiểu khu; hiện trạng bản đồ, diện tích ước lượng bị biến động đến các kiểm lâm phụ trách tiểu khu, lực lượng nhận khoán bảo vệ rừng để thực hiện công tác kiểm tra hiện trường ở thực địa.
Còn với các phần mềm SMART, Vtools là ứng dụng thu thập dữ liệu tuần tra và nhập trực tiếp vào thiết bị di động cầm tay như điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng.
Thay vì dùng phiếu tuần tra và thiết bị GPS để ghi dữ liệu tuần tra, các tổ bảo vệ rừng, cán bộ kiểm lâm sẽ dùng thiết bị cầm tay được tích hợp phần mềm SMART Mobile để nhập các ghi nhận hiện trường như quan sát động vật, hoạt động vi phạm, vị trí trên hiện trường; cập nhật hiện trạng, diễn biến rừng…
Dữ liệu tuần tra sau đó được nhập, truyền trực tiếp từ thiết bị cầm tay vào máy tính hoặc được truyền trực tuyến từ thiết bị cầm tay vào máy tính.
Phần mềm Vtools với khả năng xuất các định dạng .gpx nên có thể thay thế cho thiết bị GPS trong tuần tra đối với lâm nghiệp với giá thành thấp hơn và hỗ trợ đắc lực cho phần mềm SMART về tuần tra bảo vệ rừng. Hay thiết vị bay flycam với chức năng chụp ảnh và quay phim cũng đã được đơn vị ứng dụng vào việc quan sát, bảo vệ rừng.
“Thông qua việc ứng dụng khoa học công nghệ đã giúp Ban quản lý - Hạt kiểm lâm KBTTN Đakrông quản lý hiệu quả diện tích rừng, các vụ vi phạm được phát hiện kịp thời, tình trạng xâm hại rừng được hạn chế đáng kể.
Đây cũng là giải pháp nâng cao chất lượng quản lý nhân lực, nâng cao hiệu quả hoạt động tuần tra bảo vệ rừng, giám sát đa dạng sinh học; giảm được thời gian, nhân lực ở nhiều khu vực, các tiểu khu có địa hình hiểm trở, phải mất nhiều thời gian để tiếp cận nếu đi bộ”, ông Thắng khẳng định.
Toàn tỉnh hiện có hơn 248.120 ha diện tích rừng, trong đó rừng tự nhiên gần 126.700 ha và rừng trồng 121.420 ha.
Hiện nay, Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác quản lý, bảo vệ rừng.
Trong đó, cùng với việc số hóa dữ liệu bản đồ lâm nghiệp toàn tỉnh, đơn vị còn chủ động áp dụng các phần mềm như Mapinfo, MapSource, Microstation, Arcview, FRMS để cập nhật diễn biến rừng, xây dựng bản đồ trồng rừng, bản đồ xác nhận hiện trạng rừng và đất lâm nghiệp phục vụ cho công tác chuyển mục đích sử dụng rừng, bản đồ quy hoạch 3 loại rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng.
Với các tính năng như đo đạc, hỗ trợ kiểm tra thực địa áp dụng cho lĩnh vực lâm nghiệp, quản lý số lô rừng, trạng thái rừng, tên chủ rừng, loại cây trồng, năm trồng, trữ lượng…
Theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Văn Ngọc Thắng, với việc ứng dụng khoa học công nghệ, công tác theo dõi diễn biến rừng, giám sát sự thay đổi hiện trạng rừng và đất lâm nghiệp, rà soát điều chỉnh 3 loại rừng… trên địa bàn tỉnh đã được thực hiện một cách tương đối chính xác, tiệm cận với thực tế tại hiện trường.
Hầu hết cán bộ nghiệp vụ của Chi cục Kiểm lâm đều cơ bản sử dụng được điện thoại thông minh, máy tính bảng cài đặt các phần mềm FMRS, Vtool, Mapinfo, QGIS… có nền ảnh vệ tinh để điều tra, khảo sát thực địa, chuyển đổi và khai thác các dữ liệu bản đồ số, xác định vị trí, khoanh vẽ lô rừng, điểm, đường, xác định diện tích, khoảng cách một cách nhanh chóng và chính xác.
Ngoài ra, ứng dụng khoa học công nghệ còn hỗ trợ cho việc theo dõi hệ thống cảnh báo, dự báo cấp dự báo cháy rừng, xây dựng cơ sở dữ liệu để quản lý theo dõi về danh mục động, thực vật rừng; động, thực vật nguy cấp, quý hiếm; lâm sản ngoài gỗ; cơ sở nuôi trồng các loài động thực vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm; giám sát và đánh giá chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững các dự án về lâm nghiệp, xử lý các số liệu về tăng trưởng trữ lượng, sản lượng rừng và tỉ lệ lợi dụng gỗ, củi.
“Việc ứng dụng khoa học công nghệ đã góp phần giúp cho Chi cục Kiểm lâm quản lý, nắm bắt được thông tin, số liệu tin cậy, kịp thời, chính xác phục vụ công tác quản lý, bảo vệ rừng hiệu quả hơn. Đơn cử như thông qua ảnh vệ tinh và các phần mềm chuyên dụng đã giúp đơn vị phát hiện sớm được các vụ vi phạm xâm hại rừng như: tại xã Hướng Phùng, xã Hướng Sơn, huyện Hướng Hóa vào năm 2020; xã Đakrông, huyện Đakrông năm 2022… Từ đó kịp thời ngăn chặn, xử lý không để mở rộng thêm diện tích xâm lấn rừng”, ông Thắng cho hay.
Ông Thắng cho biết thêm, trong thời gian tới, chi cục sẽ tiếp tục chỉ đạo các hạt kiểm lâm tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ; đặc biệt là sử dụng các phần mềm ứng dụng, thiết bị, ảnh viễn thám trong công tác theo dõi diễn biến rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng và phát hiện các vụ vi phạm về phá rừng, khai thác rừng trái pháp luật.
Sử dụng thiết vị bay flycam để hỗ trợ công tác quản lý, bảo vệ rừng tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông - Ảnh: L.A